Dit artikel verscheen op 3 augustus online en in print in dagblad Trouw.
Met portretten van vaders en hun kinderen wil fotograaf Martijn Gijsbertsen de kijker aan het denken zetten. Het lijken gewone familieportretten. Verandert het beeld als je weet dat de vaders homo zijn?
Voor de serie ‘Daddy Cool’ portretteerde Martijn Gijsbertsen (44) vijf homovaders en hun kind, gezinnen met elk hun eigen verhaal. De vader van Gijs co-oudert met een heterovrouw. Een andere vader heeft samen met zijn partner een kind geadopteerd. Er is een vader die co-oudert met een lesbisch stel. Eentje die donor is geweest voor een lesbisch stel en wekelijks een papadag heeft. En tot slot een vader – wiens portret nog in wording is – met een kind uit een voormalige heterorelatie.
Anne is de vader van Sophie. Hij deelt het ouderschap (50/50) met de lesbische moeder van Sophie. © Martijn Gijsbertsen
“Het vormen van een gezin is zonder enige twijfel geaccepteerd in iedere cultuur, maar niet als je homo bent”, zegt Gijsbertsen, die de gezinnen vijf jaar geleden op de foto zette, en deze zomer opnieuw. Met zijn foto’s wil hij de sfeer oproepen van fotoalbums van vroeger. “Als je de krant openslaat en het verhaal erachter niet kent, zie je gewoon familiefoto’s. Wanneer je dan leest dat het homovaders zijn, weet je zelf wel of je gevoel bij de serie verandert.”
Marco en zijn man Ad hebben via adoptie het volledige ouderschap over Bo, en onderhouden samen met haar het contact met Bo’s moeder in Amerika. © Martijn Gijsbertsen
Het idee voor de serie ontstond toen een bevriend lesbisch stel hem zo’n zeven jaar geleden vroeg of hij ooit vader zou willen worden, in een co-ouderschap met hen. “Ik ging nadenken over wat voor vader ik zou zijn. Ik denk nog steeds dat het niks voor mij is, maar anders dan vroeger wel een mogelijkheid.”
Liefde
Een fotografisch onderzoek, noemt Gijsbertsen zijn werk. “Gijs noemde een naam toen ik hem vroeg wie er nog meer twee papa’s had. Zijn vader keek verrast op; bij zijn weten had het jongetje dat Gijs noemde een vader en een moeder. Gijs zei: ‘Die ouders zijn gescheiden. Zijn moeder heeft een nieuwe man dus nu heeft hij twee papa’s.’ Het is een van de mooiste dingen die ik heb gehaald uit deze serie. Een kind wil liefde, aandacht en dan wat eten en speelgoed. Het denkt helemaal niet in geaardheid of ouderschapsconstructies.” 
Roland is de vader van Eefje. Hij deelt het ouderschap één dag in de week met de lesbische moeders van Eefje. © Martijn Gijsbertsen
De vaders uit ‘Daddy Cool’ nemen hun vaderschap volgens Gijsbertsen nooit voor lief. “Als je hetero bent en jij en je partner zijn toe aan een kind, dan doe je dat gewoon. Het is vanzelfsprekend. Voor deze vaders niet. Ze hebben allemaal echt iets moeten overwinnen. Op een bepaalde manier is het natuurlijk ook speciaal, het is niet de norm. Er zullen altijd mensen zijn die het er niet mee eens zijn.”
Ander werk
De serie sluit aan op eerder werk van Gijsbertsen. Hij studeerde in 2011 af aan de Fotoacademie met ‘Same Time Same Place’, zeven portretten van homo’s die geweld hadden meegemaakt. “Uit gesprekken bleek dat ze het ook na jaren nog heel moeilijk vonden terug te keren naar de plek waar het gebeurde.” Gijsbertsen zocht de locaties op in Google Maps, bewerkte de plattegrond en projecteerde die in zijn studio op het lichaam van de slachtoffers. De portretten kregen de tweede prijs op de internationale Pride Photo Award, die jaarlijks wordt uitgereikt in Amsterdam. 
Herman van Bekkum en Gijs van Erp (8). Herman is de vader van Gijs. Hij deelt het ouderschap (50/50) met de heteromoeder van Gijs. © Martijn Gijsbertsen
In een andere serie, ‘Huisje boompje beestje’, portretteerde hij homo’s met hun hond en lesbiennes met hun kat. “Ik wil het beeld dat je van homo’s in de media ziet nuanceren. Deze kant is er ook, en dat mag gezien worden. Het mooie aan een serie is dat je mensen toont die allemaal in één categorie vallen, maar allemaal verschillen.”
Ook de kinderen in de serie zijn heel verschillend. “Bo is een enorm bruistablet, ze stoof alle kanten op. In het gras vond ze een mooie steen die vies was en die ging ze schoonmaken in het water. Dat zie je op de foto. Sophie is stoer en spreekt aardig Frans, doordat haar moeder Française is.”
De volgende fotoafspraak met alle vaders en de kinderen staat al: over twee jaar.