Dit artikel verscheen op 30 juni online en in print in dagblad Trouw.
Brandweerlieden moeten met 42 kilo uitrusting snel een trap op kunnen klauteren. Voor mannen en vrouwen zijn die eisen hetzelfde. Een brandweervrouw maakt nu bezwaar.
Bij de brandweer zijn mannen en vrouwen gelijk. Ze doen hetzelfde werk en moeten daarom voor dezelfde conditietest slagen. Dat is het uitgangspunt waarop de brandweer haar personeel test.
Niet iedereen is het daarmee eens. Brandweervrouw Jorien Traas spande een zaak aan bij het College voor de Rechten van de Mens omdat er volgens haar onvoldoende rekening wordt gehouden met de verschillen tussen man en vrouw. Ze slaagde niet voor een van de tests en mocht daarom haar werk niet meer doen. De Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers (VBV) schaart zich achter haar.
Brandweertraplooptest
Brandweerlieden worden regelmatig getest of ze het werk aankunnen. Ze moeten laten zien dat ze brand kunnen bestrijden, lichamelijk en psychisch fit zijn, en ze moeten slagen voor de zogenaamde ‘brandweertraplooptest’. Voor die test zakte Traas.
De brandweer voert de tests sinds 2014 uit, na jarenlang onderzoek en in samenwerking met de VBV volgens woordvoerder Frank Huizinga van Brandweer Nederland. Hij vindt het dan ook opvallend dat de bond nooit eerder bezwaren heeft gemaakt.
Brandweerlieden moeten slagen voor het onderzoek om hun werk te kunnen doen. In de traplooptest moeten brandweerlieden honderd traptreden oplopen met een belasting van 42 kilo. Dat dit geldt voor zowel mannen als vrouwen, heeft een heel praktische reden.
Hoge gebouwen
Onderzoeker en hoogleraar Judith Sluiter was vanuit het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, een afdeling van het Academisch Medisch Centrum, betrokken bij de ontwikkeling van de tests. De 42 kilo bestaat voor iets meer dan de helft uit zware brandwerende kleding en hulpmiddelen – die moeten de brandweerlieden in hun werk ook dragen.
De overige kilo’s komen van twee opgerolde brandslangen die ze meenemen om boven de begane grond een brand te blussen. Ook het aantal treden is niet willekeurig: “In een gebouw vanaf zes verdiepingen is volgens de regels een speciale brandweerlift. Lagere gebouwen hebben alleen een trap; met zes etages kom je dan op ongeveer honderd treden”, zegt Sluiter.
Discriminatie
Volgens Jorien Traas, die de zaak aanspande, worden vrouwen gediscrimineerd. Zij zegt niet te kunnen voldoen aan de fitheidseisen omdat de test voor vrouwen te zwaar is. Een oplossing zou zijn dat brandweerlieden de taken onderling verdelen, zodat niet iedereen zwaar werk hoeft te doen. En niet elke regio heeft gebouwen van zes verdiepingen.
Volgens Huizinga van de Brandweer gaat het daar niet om. “Iedere brandweerman of -vrouw zal tijdens zijn loopbaan regelmatig tegen de top van zijn kunnen moeten presteren. Deze test is om te kijken of iemand dat kan.” Sluiter beaamt dat: “Je kunt hier geen subgroepen in maken. Het gaat om veiligheid. Ik begrijp dat mensen hun werk graag willen blijven doen, ik ook, maar het moet wel veilig zijn.”
Gemiddeld slaagt zo’n 97 procent voor het medisch onderzoek. Wie zakt, kan een training volgen. In de praktijk blijkt volgens de brandweer dat bijna iedereen binnen enkele maanden weer geschikt bevonden wordt. De brandweer heeft geen signalen dat mensen door het zakken van de test afhaken of zich bij voorbaat niet aanmelden.